पीएलए म्हणजे काय?
पॉलीलेक्टिक अॅसिड, ज्याला पीएलए (पॉलीलेक्टिक अॅसिड) असेही म्हणतात, हे एक थर्मोप्लास्टिक मोनोमर आहे जे कॉर्न स्टार्च किंवा ऊस किंवा बीट पल्प सारख्या अक्षय सेंद्रिय स्रोतांपासून मिळवले जाते.
जरी ते पूर्वीच्या प्लास्टिकसारखेच असले तरी, त्याचे गुणधर्म अक्षय्य संसाधने बनले आहेत, ज्यामुळे ते जीवाश्म इंधनांना अधिक नैसर्गिक पर्याय बनले आहे.
पीएलए अजूनही कार्बन न्यूट्रल, खाण्यायोग्य आणि जैवविघटनशील आहे, याचा अर्थ ते हानिकारक मायक्रोप्लास्टिकमध्ये मोडण्याऐवजी योग्य वातावरणात पूर्णपणे विघटित होऊ शकते.
विघटन करण्याच्या क्षमतेमुळे, ते सामान्यतः जैवविघटनशील प्लास्टिक पिशव्या, स्ट्रॉ, कप, प्लेट्स आणि टेबलवेअरसाठी पॅकेजिंग सामग्री म्हणून वापरले जाते.
पीएलएची क्षय यंत्रणा
पीएलए तीन यंत्रणांद्वारे जैविकदृष्ट्या अधोगतीतून जातो:
हायड्रोलिसिस: मुख्य साखळीतील एस्टर गट तुटलेले असतात, ज्यामुळे आण्विक वजन कमी होते.
औष्णिक विघटन: एक जटिल घटना ज्यामुळे वेगवेगळ्या संयुगे तयार होतात, जसे की हलके रेणू, वेगवेगळ्या आण्विक वजनांसह रेषीय आणि चक्रीय ऑलिगोमर आणि लॅक्टाइड.
फोटोडिग्रेडेशन: अल्ट्राव्हायोलेट किरणोत्सर्गामुळे डिग्रेडेशन होऊ शकते. प्लास्टिक, पॅकेजिंग कंटेनर आणि फिल्म अॅप्लिकेशन्समध्ये पॉलीलॅक्टिक अॅसिड सूर्यप्रकाशाच्या संपर्कात येण्याचा हा मुख्य घटक आहे.
हायड्रोलिसिस प्रतिक्रिया अशी आहे:
-COO- + H 2 O → -COOH + -OH
वातावरणीय तापमानात क्षय होण्याचा दर खूपच कमी असतो. २०१७ च्या एका अभ्यासात असे आढळून आले की २५°C (७७°F) तापमानात समुद्राच्या पाण्यात PLA ला एका वर्षाच्या आत कोणत्याही गुणवत्तेचे नुकसान झाले नाही, परंतु अभ्यासात पॉलिमर साखळ्यांचे विघटन किंवा पाणी शोषण मोजले गेले नाही.
पीएलएचे वापराचे क्षेत्र कोणते आहेत?
१. ग्राहकोपयोगी वस्तू
पीएलएचा वापर विविध ग्राहकोपयोगी वस्तूंमध्ये केला जातो, जसे की डिस्पोजेबल टेबलवेअर, सुपरमार्केट शॉपिंग बॅग्ज, स्वयंपाकघरातील उपकरणांचे आवरण, तसेच लॅपटॉप आणि हँडहेल्ड उपकरणे.
२. शेती
पीएलएचा वापर फायबर स्वरूपात सिंगल फायबर मासेमारीच्या रेषांसाठी आणि वनस्पती आणि तण नियंत्रणासाठी जाळ्यांसाठी केला जातो. वाळूच्या पिशव्या, फुलांच्या कुंड्या, बंधन पट्ट्या आणि दोरीसाठी वापरला जातो.
३. वैद्यकीय उपचार
पीएलएचे निरुपद्रवी लॅक्टिक आम्लात रूपांतर होऊ शकते, ज्यामुळे ते अँकर, स्क्रू, प्लेट्स, पिन, रॉड्स आणि जाळीच्या स्वरूपात वैद्यकीय उपकरणे म्हणून वापरण्यासाठी योग्य बनते.
चार सर्वात सामान्य संभाव्य स्क्रॅपिंग परिस्थिती
१. पुनर्वापर:
ते रासायनिक पुनर्वापर किंवा यांत्रिक पुनर्वापर असू शकते. बेल्जियममध्ये, गॅलेक्सीने पीएलए (लूपला) च्या रासायनिक पुनर्वापरासाठी पहिला पायलट प्लांट सुरू केला आहे. यांत्रिक पुनर्वापराच्या विपरीत, कचऱ्यामध्ये विविध प्रदूषक असू शकतात. पॉलीलेक्टिक ऍसिड रासायनिकरित्या थर्मल पॉलिमरायझेशन किंवा हायड्रोलिसिसद्वारे मोनोमर म्हणून पुनर्प्राप्त केले जाऊ शकते. शुद्धीकरणानंतर, मोनोमर त्यांचे मूळ गुणधर्म न गमावता कच्चे पीएलए तयार करण्यासाठी वापरले जाऊ शकतात.
२. कंपोस्टिंग:
औद्योगिक कंपोस्टिंग परिस्थितीत पीएलएचे जैवविघटन केले जाऊ शकते, प्रथम रासायनिक जलविघटनाद्वारे, नंतर सूक्ष्मजीव पचनाद्वारे आणि शेवटी त्याचे विघटन केले जाऊ शकते. औद्योगिक कंपोस्टिंग परिस्थितीत (५८° से (१३६° फॅरनहाइट)), पीएलए ६० दिवसांच्या आत अंशतः (सुमारे अर्धा) पाण्यात आणि कार्बन डायऑक्साइडमध्ये विघटन करू शकते, त्यानंतर उर्वरित भागाचे विघटन खूपच हळू होते, जे पदार्थाच्या स्फटिकतेवर अवलंबून असते. आवश्यक परिस्थिती नसलेल्या वातावरणात, विघटन खूप मंद असेल, जे गैर-जैविक प्लास्टिकसारखेच असेल, जे शेकडो किंवा हजारो वर्षे पूर्णपणे विघटित होणार नाही.
३. जळणे:
क्लोरीनयुक्त रसायने किंवा जड धातू तयार न करता पीएलए जाळता येते, कारण त्यात फक्त कार्बन, ऑक्सिजन आणि हायड्रोजन अणू असतात. स्क्रॅप केलेले पीएलए जाळल्याने कोणताही अवशेष न सोडता १९.५ एमजे/किलो (८३६८ बीटीयू/पाउंड) ऊर्जा निर्माण होईल. इतर निष्कर्षांसह, हे निष्कर्ष सूचित करतात की पॉलीलॅक्टिक आम्ल कचरा प्रक्रिया करण्यासाठी जाळणे ही पर्यावरणपूरक पद्धत आहे.
४. लँडफिल:
जरी पीएलए लँडफिलमध्ये प्रवेश करू शकते, तरी ते पर्यावरणास अनुकूल पर्याय नाही कारण ते वातावरणीय तापमानात हळूहळू खराब होते, सामान्यतः इतर न विघटनशील प्लास्टिकइतकेच हळूहळू.
पोस्ट वेळ: नोव्हेंबर-२०-२०२४